Ik heb een tijdje bij de Sociaal Pedagogische Dienst gewerkt. Als 'integratieconsulent' voor mensen met een verstandelijke uitdaging, toen nog verstandelijke beperking genoemd en daarvóór een verstandelijke handicap genoemd en dáárvoor zaten ze in gestichten of bij de ouders achter de boerderij.

Nou barst het bij de Sociaal Pedagogische Dienst van de gespecialiseerde maatschappelijk werkenden. Dat zijn gewoon maatschappelijk werkers voor verstandelijk geha... uitgedaagden. 99% is vrouw, eind veertig, het eigen nest leeg en bij- en omgeschoold om her in te treden. Topcollega's, mooi (vooral Maria) lief, stellen de goede vragen om gevoelens boven tafel te krijgen, leren hun cliënten basale sociale vaardigheden.

Maar ze hebben geen killersmentaliteit.

En die heb je soms wel nodig.

Claudia uit Aalten is 50-plus, zwaar spastisch, zo verstandelijk uitgedaagd als een deur en woont bij haar ouders achter de boerderij. Nou,  'woont'..., ze ligt in een aanbouw een groot deel van de dag in een bed op een plastic matras en wordt één keer per dag met een lift uit bed getakeld om afgedoucht te worden. Of twee keer, als vader, 84, goed te pas is. Ze laat namelijk alles lopen.

Eén keer per week mag ze naar Zandewierde, een manege waar zwaar uitgedaagde mensen tussen twee pony's hangend in een soort matrasje door de paardenbak mogen rijden. Stimuleert niet alleen de darmen en de spieren, maar is vooral ook hartstikke leuk. Claudia weet niet veel, maar weet wel dat als pa de bestelbus voorrijdt, dat ze ‘Jaargh' gaat doen.

En die bestelbus is het probleem. Toen pa nog goed was, gebruikte hij de bus voor het vervoeren van de groenten naar de markt. Door een smid had hij er een soort plafondglijbuis in laten maken waardoor hij Claudia, in haar tuigje half hangend, half verankerd aan de buswand, mee kon nemen naar Zandewierde.

Een keer per maand wordt Claudia ‘gestrekt' in Nijmegen. Dat is goed tegen haar spastische houding, waardoor ze helemaal krom is gegroeid. Ze ligt eigenlijk de hele dag als een schijtende letter C op haar matras.

Nijmegen is volgens de verzekeraar te ver voor ambulancevervoervergoeding, dus moet Claudia mee met het gespecialiseerd uitgedaagdenvervoer, dat ook bedrolstoelen aankan. Maar Claudia kan de afstand niet aan. Ze zegt na een uurtje ‘Jaargh' en schijt gewoon de bedrolstoel vol. Dat merkt iedereen in de bus. Waar haar mede-uitgedaagden (de Mobimax stapelt graag uitgedaagden om de kosten te drukken) dat laten weten door met hun hand voor hun neus te wapperen (subtiliteit is hen vreemd), laat de niet-uitgedaagde chauffeur niks merken. Die rijdt gewoon wat harder, met zijn raampje open. Verschonen staat niet in zijn taakomschrijving.

Dat vindt pa Godsgeklaag. Komt Claudia van haar knieën tot haar tieten onder de stront aan bij haar strekker, die verschonen eigenlijk ook niet in zijn taakomschrijving heeft staan. Dus heeft pa in zijn bus een bed gemaakt. Een bed dat je uit de bus kan trekken, op kan takelen en zelfs iets kunt kantelen zodat je via de schuifdeur het bed kan soppen. En onder het bed is ruimte voor een watertankje en schone kleren.

Maar na 20 jaar is de bus op.
Pa eigenlijk ook, maar de bus is het grootste probleem: die is niet door de keuring gekomen.

Tot zover de stand van zaken in de verzorgingsstaat.


-----0-----

‘Manus!'

Maatschappelijk gespecialiseerde Maria heeft Claudia in haar caseload. Ze legt het verhaal uit. Haar probleem is dat ze bij de gemeente een vervangende bus heeft aangevraagd. Daar is de WVG voor. De Wet Voorzieningen Gehandicapten. Maar de gemeente zegt ‘nee'. Terwijl het toch zulke aardige mensen zijn.

Dat bedoel ik met geen killersmentaliteit.

‘Geef maar, ik dien een bezwaar in bij de gemeente.'

Het mooie van gespecialiseerd werken met uitgedaagden is dat je er nauwelijks voor gespecialiseerd hoeft door te leren. Ik ben ex-journalist en ze hebben me nóg aangenomen. Maar ik heb óók geen gespecialiseerde juridische kennis in huis voor een hoorzitting. Dus ik kijk een paar dagen Law & Order en oude Perry Masonfilms en bezoek Claudia (heb je gauw gezien) en haar ouders.


-----0-----


De hoorzitting.

Claudia´s ouders zitten in hun zondagse kleren in de zaal. Maria heeft haar haar een kleurtje gegeven. Manus Mason staat op scherp.

‘Voorzitter....´

De griffier, secretaris, beleidsambtenaar van de gemeente die over de Wet Voorzieningen Gehandicapten gaat.... iedereen is er. Behalve Claudia, uiteraard. Die moet hier niet de boel onder....

'.... aangezien de wet voorziet in een voorliggende voorziening te weten het Mobimaxvervoer...... waardoor het verzoek van cliënt, hier vertegenwoordigd door de Sociaal Pedagogische Dienst, om een eigen vervoersmiddel aan te schaffen, dient te worden afgewezen.'

Maria´s haar zakt in. Zij moet het straks aan pa en ma uitleggen.

Of de meneer van de Sociaal Pedagiogische Dienst tot slot nog iets wil zeggen.
Dat wil ik. Ik heb me niet voor niks goed voorbereid.

'Voorzitter.... .. bla bla ......kun je de chauffeur niet kwalijk nemen.... Genant......bla bla .... twee uur naar Nijmegen, terwijl haar vader haar onderweg op een parkeerplaats langs de snelweg zelf kan verschonen... '

De voorzitter snapt het verhaal en geeft nog een keer het woord aan beleidsambtenaar De Hartog.

'..... erg vervelend, maar het is overheidsgeld en schrijnend wellicht, maar niet nodeloos bezwarend..... '

´Pardon, mag ik even wat vragen..... U vindt het niet nodeloos bezwarend?'

'Inderdaad.'

'Bent u arts? Dókter De Hartog?'

'Nee, mijn naam doet er hier niet toe. Ik ben senior beleidsambtenaar sector Zorg en Welzijn van de gemeente Doetinchem en in die hoedanig....'

'Bent u medicus?'

'Nee beleidsambtenaar...'

'U doet hier een medische uitspraak.'

'Huh?'

'U vindt het niet nodeloos bezwarend en wijst daarom het verzoek om een eigen busje af?'

'Correct, niet nodeloos bezwarend. Vervelend, maar niet nodeloos bezwarend, dat heeft u kunnen lezen in de brief die de gemeente haar ouders ..... '

Die had ik.

´Deze brief!´. Ik haal hem uit mijn linkercolbertjasje en steek hem omhoog. Net Perry Mason.

Ik mag er alleen niet mee voor de tafel heen en weer lopen voor meer effect. Das nou jammer.

' Meneer De Hartog, senior beleidsambtenaar Zorg en Welzijn van de gemeente Doetinchem..., ik zou geen knip voor de neus waard zijn als ik toesta dat de gezondheid van mijn cliënten benadeeld wordt door beslissingnemers die hier onbevoegd medische uitspraken doen.'

´Huh´

Ik haal opnieuw een envelop uit mijn colbert en hou die omhoog.

'Ik heb hier een brief van de huisarts van mijn cliënt en een tweede brief (tadaah!) van het Radboudziekenhuis in Nijmegen, waarin artsen, echte artsen, verklaren dat mijn cliënt door het langdurig vervoer in haar eigen uitwerpselen huiduitslag heeft en daardoor extra verkrampt, wat haar behandeling in Nijmegen bemoeilijkt. Ik wil de voorzitter deze brieven graag laten lezen als daaraan behoefte is.'

'En u, menéér De Hartog..., niet dókter De Hartog, vindt het niet nodig en wijst daarom haar verzoek af. Ik denk dat de media het schokkend zullen vinden dat de gemeente omwille van het in kas houden van gelden -die nota bene bestemd zijn voor mensen met een handicap- dit soort zaken niet door een arts laat beslissen, maar door een boekhouder. Beslissingen over zaken waarover medici dienen te beslissen....
En u hoopt hier in een bezwarencommissie, voorgezeten door medici, echte medici, mee weg te komen en voor de gemeente het geld te behouden....'

Kortom, ik was lekker op dreef.


Eind van het verhaal is dat de pa en ma van Claudia binnen vier dagen een nieuwe bus hadden. Van de gemeente. Was van een recent overleden andere uitgedaagde. En dan moeten de ouders/verzorgers het busje weer teruggeven. Mooi meegenomen en een mooi eind van het verhaal.

Of eigenlijk is het eind dat ik een paar dagen later bij de directrice van de Sociaal Pedagogische Dienst moest komen. Ze had het al van Maria gehoord, maar was ook door de gemeente gebeld: '...dat we in de toekomst toch ook zonder officiële hoorzitting in der minne moeten kunnen overleggen over gewenste voorzieningen die buiten het reguliere verstrekking....'

´Goed gedaan Manus, pak hun portemonnee maar. Maar laat ze een volgende keer wel hun onderbroek houden´.